Dünya Sağlık Örgütü’nün “sessiz pandemi” olarak tanımladığı diyabet, küresel ölçekte hızla yayılmaya devam ediyor. Erken tanı ve etkili tedavi arayışları sürerken, Türkiye’den Acıbadem Üniversitesi Diyabet Araştırma ve Uygulama Merkezi (DİYAM) ile diyabet teknolojileri alanında ABD’de ilk beş merkez arasında yer alan University of California San Francisco (UCSF) Diyabet Teknoloji Merkezi, hastalığın geleceğine yön verecek stratejik bir iş birliği protokolü imzaladı.

Stratejik iş birliği 

Protokol, UCSF Pediatrik Diyabet Programı Başkanı Prof. Dr. Eda Cengiz ve DİYAM Koordinatörü Prof. Dr. M. Temel Yılmaz tarafından imzalandı. İki kurum, yapay zekâ destekli sensörler, kapalı döngü insülin pompa sistemleri ve büyük veri analizleri gibi yüksek teknoloji çözümlerini ortak araştırmalarla geliştirmeyi hedefliyor.

Yapay zekâ ile kapalı döngü sistemler

Prof. Dr. Eda Cengiz, UCSF’nin geliştirdiği “süper akıllı” cihazların kan şekerini 7/24 izleyip insülin dozunu otomatik ayarladığını belirterek, “Hedefimiz bu sistemleri mikro boyuta indirip daha erişilebilir hâle getirmek” dedi. Prof. Dr. Temel Yılmaz ise iş birliğinin Türkiye’de 1,7 milyon insülin kullanan hastaya umut olacağını vurguladı.

Ortak veri havuzu ve klinik çalışmalar

İki merkez, yapay zekâ algoritmalarını besleyecek ortak bir veri havuzu kuracak. Diyabetli hastaların sensör verileri anonimleştirilecek, yapay zekâ modelleri glukoz dalgalanmalarını önceden tahmin ederek hekimlere tedavi önerileri sunacak. Klinik pilot çalışmaların 2026’da başlaması planlanıyor.

Türkiye’de diyabet tablosu

Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 9 milyon diyabetli bulunuyor. Bunların 1,7 milyonu günlük insülin tedavisi görüyor. Obezite, sedanter yaşam ve yaşlanan nüfus, yeni vaka sayısını her yıl artırıyor. Uzmanlar, diyabete bağlı kalp-damar ve böbrek hastalıklarının önüne geçmek için “beyin hastalığı” yaklaşımını benimsiyor.

Hedef: Entegre diyabet ekosistemi

Prof. Dr. Yılmaz, protokolün sadece cihaz geliştirmekle sınırlı olmadığını belirterek, “Tanıdan uzaktan izleme ve tele-tıp hizmetlerine kadar entegre bir ekosistem kuracağız” dedi. Prof. Dr. Cengiz ise “Türkiye ve ABD’den toplanacak yüksek kaliteli veriler, küresel diyabet araştırmalarına ışık tutacak” açıklamasını yaptı.

Bu stratejik iş birliğiyle DİYAM ve UCSF, diyabet tedavisinde yapay zekâ destekli yüksek teknolojileri hastaların hizmetine sunarak, küresel sağlığa önemli katkı sağlamayı hedefliyor.